Het huidige Zoetermeerse college van B&W heeft ‘samenspraak’ hoog, heel
hoog in het vaandel staan. Samenspraak is de nieuwe term voor participatie,
burgerparticipatie wel te verstaan. In het Bestuursakkoord 2014-2018, het
startdocument voor het huidige college van B&W voor de komende 4 jaar, staat
opgeschreven: “Het stadsbestuur bestuurt mét de Zoetermeerders. (…)
Samenspraak vraagt daarnaast een open, aanspreekbare houding van het
stadsbestuur naar de Zoetermeerse inwoners toe. Besturen met de Zoetermeerders
komt in ieder geval tot uitdrukking door voorafgaand aan het ontwikkelen van
nieuwe plannen en de uitvoering ervan genoeg tijd in te ruimen voor echte
samenspraak.”
Dat belooft wat!
De ‘Kadernota Samenspraak’ van een jaar geleden (oktober 2013), die ook
genoemd wordt in dat Bestuursakkoord , definieert ‘samenspraak’ als: “Het
door de gemeente (op meestal interactieve wijze) betrekken van ingezetenen en
belanghebbenden bij de ontwikkeling van gemeentelijk beleid en projecten, in de
vorm van informeren, raadplegen, adviseren en coproduceren (inclusief
meebeslissen).”
Een mooi voornemen, maar er blijkt een schrijnend
contrast te zijn tussen theorie en praktijk!
Maar wat komt er tot nu toe van terecht? Alle begin is moeilijk, maar dit
college van B&W maakt het zichzelf wel erg moeilijk. Tot nu toe lijkt
samenspraak in Zoetermeer vooral mooie tekst op papier te zijn. In de praktijk
leveren (bouw)trajecten die voor samenspraak in aanmerking komen vooral
ontevreden, soms zelfs boze inwoners op. Omwonenden voelen zich niet gehoord of
serieus genomen door de gemeente. Hun goede en best wel realiseerbare ideeën
worden vaak niet overgenomen. Of ze krijgen geen duidelijke, begrijpelijke
uitleg waarom niet aan hun bezwaren kan worden tegemoetgekomen.
Kortom:
mooie tekst op papier, maar in de praktijk niets van dat al!
En dat terwijl het college van B&W nog vorige maand (oktober 2014) in
zijn Programmabegroting 2015-2018 toch echt heeft opgeschreven dat het “op
innovatieve wijze en in nauwe samenspraak met burgers, bedrijven en instellingen
wil zorgen voor een leefbare stad met veilige wijken waarin het goede leven
uitgangspunt is en inwoners de mogelijkheden hebben om het beste uit henzelf te
halen.” En dat het “vol inzet op het vergroten van de betrokkenheid bij
het beleid, op het vertrouwen in het stadsbestuur en op het bieden van ruimte
voor echte samenspraak” en daarbij wil “openstaan voor signalen uit de
samenleving” en gaat “terugkoppelen wat er met de signalen is
gedaan.”
Echter, een groter verschil tussen voornemens en uitkomsten is
momenteel helaas nauwelijks denkbaar!
Waarom gaat die samenspraak dan steeds mis? Als gekeken wordt naar de
(bouw)trajecten waarin de omwonenden ontevreden of boos achterbleven, tekenen
zich 3 rode draden af. Ten eerste worden samenspraaktrajecten door de gemeente
vaak in een te laat stadium opgestart, als veel zaken al vaststaan en de
omwonenden zich daardoor overvallen voelen. Ten tweede wordt daarbij door de
gemeente vaak niet ‘de vraag’ of ‘het probleem’ op tafel gelegd, maar de door de
gemeente zelf al bedachte oplossing of invulling. En ten derde, als omwonenden
dan commentaar of kritiek hebben op die door de gemeente bedachte oplossing,
wordt daar van gemeentezijde defensief op gereageerd. De betrokkenheid van en
het meedenken door de bewoners wordt niet omarmd, nee, de door de gemeente zelf
bedachte oplossing wordt vooral verdedigd!
Gaat het dan altijd zo slecht? Nee, gelukkig niet. Maar je zal omwonende zijn
van een (bouw)traject waar het net wèl zo slecht gaat. Dan wordt ineens je
uitzicht weggenomen door een hoog gebouw en kun je daar al niets meer aan
veranderen. Of heb je samen met andere omwonenden goede ideeën over de
inrichting van een stuk braakliggend terrein in de straat, maar blijkt de
gemeente al een eigen plannetje te hebben. Of geef je aan hoe je eigen buurtje
beter ingericht kan worden, maar houdt de gemeente alleen maar vast aan haar
eigen oplossingen. Dat wil je toch niet meemaken?
Daarom heeft de CDA-fractie bij het begrotingsdebat afgelopen week (3 en 10
november) daarover een motie ingediend. Een officiële oproep aan het college van
B&W om erop te letten dat voortaan bij samenspraak niet meer in die
standaard valkuilen wordt gestapt. Om samenspraaktrajecten in een zo vroeg
mogelijk stadium op te starten. Om daarbij zo veel mogelijk juist de ‘vraag’ op
tafel te leggen in plaats van de al zelf bedachte ‘oplossing’. En om vooral
coöperatief en niet defensief de samenspraak met de inwoners aan te gaan. Om
erop te letten dat òf wordt tegemoetgekomen aan de bezwaren en opmerkingen van
de omwonenden, òf dat hen een duidelijke, begrijpelijke terugkoppeling wordt
gegeven waarom niet aan hun bezwaren kan worden tegemoetgekomen.
Om samenspraak
niet alleen samen spréken, maar ook samen lúísteren en samen dóén te laten zijn,
en dit in de praktijk ook te laten blijken.Maar met name de fracties die het huidige college ondersteunen wilden er niet
aan. Of hoefden niet zo nodig. Of durfden het niet aan … Heel jammer. Maar wij
laten het er niet bij zitten. Samenspraak in Zoetermeer moet beter! (cda)
woensdag 19 november 2014
Grote kloof tussen burger en politiek in Zoetermeer: Samenspraak werkt niet!
