Tijdens het Voorjaarsdebat d.d. 23 juni en 30 juni 2014 heeft de raad de motie “Mantelzorgwoningen” (1406-46) aangenomen.
De raad verzoekt het college:
Samen met de welstandscommissie te onderzoeken of het mogelijk is dat in Zoetermeer zo’n kleine
woning in de achtertuin of in de omgeving van de woning zonder vergunning door een mantelzorger
kan worden gebouwd;
De raad voor het eind van dit jaar te informeren over de resultaten.
Dit memo geeft antwoord op de vragen van de motie.
Wijziging ruimtelijke regelgeving
Sinds 1 november 2014 is de ruimtelijke regelgeving landelijk gewijzigd. Een van de nieuwe ontwikkelingen is dat mantelzorgwoningen onder bepaalde voorwaarden vergunningsvrij kunnen worden gebouwd. Ook is het mogelijk geworden om een bestaand bouwwerk onder voorwaarden te gebruiken als mantelzorgwoning.
Het doel van de nieuwe regelgeving is het vereenvoudigen van de voorheen geldende regelgeving. Kort
samengevat waren er twee ‘problemen’:
- Mantelzorgwoningen konden niet vergunningsvrij worden gebouwd;
- Vaak waren mantelzorgwoningen in strijd met het bestemmingsplan. Dat betekende dat er dan een
uitgebreide procedure van 26 weken nodig was om een vergunning te verlenen.
Deze problemen zijn aanpakt door bijlage II van het Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor) te wijzigen.
Volgens de nieuwe regeling mogen mantelzorgwoningen, onder bepaalde voorwaarden, vergunningsvrij in het achtererfgebied gebouwd worden. Daarnaast is het mogelijk gemaakt om een bestaand bouwwerk te gebruiken voor huisvesting in verband met mantelzorg. Indien de mantelzorgwoning vergunningsvrij gebouwd kan worden, dan heeft de Stadsbouwmeester geen rol.
Wat wordt onder mantelzorg verstaan
Mantelzorg is intensieve zorg of ondersteuning, die de gebruikelijke zorg en hulp van huisgenoten voor
elkaar overstijgt. Mantelzorg is geen professionele zorg, maar zorg vanuit een sociale relatie tussen de
mantelzorger en de verzorgde. Bijvoorbeeld iemand die zijn ouders in huis neemt om hen te verzorgen op hun oude dag.
De behoefte aan mantelzorg kan met een verklaring van een huisarts, wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen sociaal-medisch adviseur worden aangetoond, als de gemeente dat verlangt. De nieuw te realiseren woning kan zowel de woning zijn voor degene die mantelzorg verleent als de woning voor degene die mantelzorg ontvangt.
In de begripsbepaling van het Bor wordt onder mantelzorg verstaan:
Intensieve zorg of ondersteuning, die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan
een hulpbehoevende, ten behoeve van zelfredzaamheid of participatie, rechtstreeks voortvloeiend uit een
tussen personen bestaande sociale relatie, die de gebruikelijke hulp van huisgenoten voor elkaar overstijgt, en waarvan de behoefte met een verklaring van een huisarts, wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen sociaal-medisch adviseur kan worden aangetoond.
Wanneer vergunningsvrij bouwen
Hieronder worden de belangrijkste voorwaarden weergegeven:
Verklaring
De behoefte voor mantelzorg dient door de zorgbehoevende met een verklaring van een huisarts,
wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen sociaal-medisch adviseur te worden
onderbouwd. De gemeente kan deze verklaring achteraf opvragen bij de zorgbehoevende als er twijfels
bestaan over de mantelzorgbehoefte.
Maximaal twee personen in mantelzorgwoning
Een mantelzorgwoning is alleen vergunningsvrij indien er sprake is van één huishouden van maximaal twee personen. Van deze twee personen is in ieder geval één persoon de zorgverlener of de zorgontvanger. Als er sprake is van bewoning door meer dan twee personen (een gezin met kinderen bijvoorbeeld) moet er een vergunning worden aangevraagd. De planologische inbreuk kan namelijk meer ingrijpend zijn in dit geval.
Bijvoorbeeld: dochter met gezin heeft een tussenwoning en gaat zorg verlenen aan haar vader,
zorgontvanger. Zij gaat hiervoor in haar achtertuin een mantelzorgwoning plaatsen voor haar vader en
moeder die ook zorgverlener is. Er wordt in dat geval voldaan aan de eis van maximaal twee personen in de mantelzorgwoning. Andersom kan het niet. Het gezin met kinderen kan niet vergunningsvrij in de geplaatste mantelzorgwoning wonen waarbij vader en moeder in de tussenwoning van dochter gaan wonen.
Andere bouwregels bij bouw van mantelzorgwoning
Als een zorgverlener zonder vergunning een mantelzorgwoning in de achtertuin of in de omgeving van de woning wil bouwen, gelden er naast de hiervoor genoemde voorwaarden ook andere regels. Een
mantelzorgwoning mag zonder vergunning worden gebouwd, mits het bouwvolume past binnen de regels voor het vergunningvrij bouwen, zoals die ook gelden voor aan- of uitbouwen of bijgebouwen. Deze regels staan vermeld in artikel 2, lid 3 Bijlage II van het Bor.
Voorwaarde bij einde mantelzorgsituatie:
Nadat de mantelzorg situatie eindigt, mag de nieuwe woning niet (meer) worden gebruikt als woning.
Doorgaans zal het gebruik van de ruimte alleen nog toegestaan zijn voor aan de woning functioneel
ondergeschikt gebruik zoals een garage, berging of niet vanuit de woning toegankelijke bijkeuken of
hobbyruimte.
Conclusie
Door de gewijzigde regelgeving is het plaatsen van een mantelzorgwoning of het gebruik van bestaande
bouwwerken voor huisvesting in verband met mantelzorg in de meeste gevallen vergunningsvrij. Er hoeft dan geen toestemming meer gevraagd te worden aan de gemeente.
De afdoening van de moties vindt halfjaarlijks plaats. In dat kader stelt het college de raad voor de
betreffende motie als afgedaan te beschouwen.
donderdag 27 november 2014
Gemeenteraad wil mantelzorger laten wonen in garage, berging of schuur
