Het college van Zoetermeer heeft tijdens het raadsdebad over de Moskee aangegeven dat de financiële situatie van de stichting ICZ niet is getoetst.Hiermee speelt de gemeente hoog en gevaarlijk spel.In het recente verleden is gebleken dat er bijna altijd problemen rond de finaciering van Moskeeën zijn.Het is vaak duister waar het geld vandaan komt.Verder is de financiering van Moskeeën ingewikkeld en blijken alle Moslim organistaties aan elkaar gelieerd en is er een enorm netwerk van organisaties binnen Nederland en daarbuiten die er alles aan doet om steeds meer moskeeën in Nederland en andere landen te bouwen.Na het lezen van alle stukken en publicatie kun je concluderen dat het hier om landje pik gaat.Nederlandse grond is terecht gekomen in handen van Islamitische staten en personen.Een soort Islamitische vrijstaten waar alleen de Islamieten het voor het zeggen hebben.Om de vinger te kunnen leggen op dit netwerk en hoe men fondsen werft ben je al gauw dagen aan onderzoek kwijt.Dat het college tot op heden geen toetsing heeft laten plaatsvinden is voor de redactie van Zoetermeernieuws aanleiding geweest om onderzoek te verrichten naar het duistere gebied van geldstromen vanuit het buitenland en de landen en organisaties die daar achter zitten.Onze uitgebreide bevindingen kunnen wij echter niet publiceren op de voorpagina van Zoetermeernieuws omdat dit waarschijnlijk de volledige pagina zou beslaan.Op Zoetermeernieuws kunt wel de belangrijkste conclusies lezen.U kunt het volledige onderzoek lezen op de website van Wiland Roscher en Zoetermeernieuws Magazine.
Uitkomsten onderzoek
De uitkomst van het onderzoek is dat de geldstromen voor de bouw van moskeeen op z'n minst dubieus kan worden genoemd.Men boort op velerlei manieren geldbronnen aan in Nederland maar zeker ook in het buitenland.Bij het onderzoek duiken landen als Dubai,Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië Duitsland,Frankrijk,België,Turkije en Marokko op.Maar ook zeer omstreden landen als Pakistan en Libië hebben inmiddels invloed binnen Nederland door de financiering van gebedshuizen in ons land.Miljoenen vloeien via onduidelijke en vaak duistere kanalen ons land binnen.Hierdoor neemt de invloed van buitenlandse mogendheden alleen maar toe in plaats van af.De overheid heeft er nauwelijks zicht en invloed op.De minister van Binnenlandse Zaken schreef in maart 2009 een uitgebreide brief aan de tweede kamer over dit onderwerp. Hierin staat te lezen dat de overheid weet van de buitenlandse geldstromen, de risico's en de invloeden vanuit buitenlandse mogendheden.Echter er valt ook te lezen dat zij hier geen stappen onderneemt.
Achtergronden van financiering van gebedshuizen in Nederland
Het beginsel van scheiding van kerk en staat, hoewel niet als zodanig vastgelegd in de Nederlandse wet, is een belangrijk uitgangspunt in onze democratie. Het beginsel handelt met name over de neutraliteit van de overheid ten opzichte van een godsdienstige of levensbeschouwelijke overtuiging. De scheiding van kerk en staat verzet zich in principe niet tegen elke vorm van steunverlening door de overheid aan een kerkgenootschap. Daarbij is wel grote terughoudendheid geboden. Voorbeelden van dergelijke steunverlening zijn de subsidiëring van een gebedshuis dat geregistreerd staat als monument of de financiering van bepaalde maatschappelijke activiteiten van een religieuze organisatie. De scheiding van kerk en staat brengt met zich mee dat bij de bouw en het onderhoud van een gebedshuis meestal geen beroep kan worden gedaan op financiële ondersteuning van de overheid. Hierdoor is de realisatie en het onderhoud van een gebedshuis veelal volledig afhankelijk van donaties van leden van de eigen geloofsgemeenschap. De kosten zijn vaak aanzienlijk, variërend van enkele honderdduizenden tot miljoenen euro’s, en de bijdragen van de eigen leden zijn meestal niet voldoende.
Dit geldt in het bijzonder voor migranten-geloofsgemeenschappen, of deze nu van christelijke-, islamitische- of hindoe-signatuur zijn. Anders dan de gevestigde kerkgenootschappen, hebben zij geen historische religieuze infrastructuur in Nederland. Die zijn zij sinds een paar decennia van de grond af aan het opbouwen. De meeste van hun leden hebben daarbij een veel lager inkomen dan die van andere geloofsgemeenschappen, wat invloed heeft op de hoogte van hun donaties.
Om de financiering van een nieuw kerk- of moskeegebouw sluitend te krijgen, worden daarom soms jarenlang collectes gehouden in andere kerkgebouwen c.q. moskeeën, maar bijvoorbeeld ook op straat in de lokale omgeving. Soms kiest een lokale gemeenschap die een kerk of moskee wil bouwen er voor om (ook) financiering uit het buitenland te vergaren.
De vraag van de Kamer betreft vooral de risico’s van buitenlandse financiering van moskeeën. Daarom wordt hieronder specifiek op dit thema ingegaan.
Buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën
Financiering van moskeeën door buitenlandse overheden, islamitische missieorganisaties en welgestelden vindt reeds enkele decennia plaats in Nederland. Naast collectes in moskeeën in bijvoorbeeld Duitsland en België, gaat het hierbij voornamelijk om financiering vanuit landen in het Midden-Oosten waar een groot aantal islamitische missieorganisaties (niet-gouvernementele organisaties) en individuele welgestelden zich inzetten voor de (financiële) ondersteuning van geloofsgenoten.
Het is bekend dat de overheden van Turkije en Marokko (financiële) relaties onderhouden met moskeeën in Nederland (Saoedische invloeden worden in de volgende paragraaf behandeld). Zo betaalt het Turkse ministerie van Godsdienstzaken het salaris van alle imams gelieerd aan Diyanet-moskeën. Marokko richtte vorig jaar de raad van oelema voor Marokkanen in Europa op, welke dient te voorzien in de “specifieke religieuze en culturele noden van deze gemeenschap, en om de Marokkaanse identiteit, geloof en oorspronkelijke waarden te behouden tegen de achtergrond van religieus fundamentalisme en extremisme.” Het kabinet stelt zich op het standpunt dat contacten tussen een vreemde mogendheid en haar (voormalige) onderdanen in Nederland louter op basis van vrijwilligheid mogen plaatsvinden en dat deze contacten de integratie niet mogen belemmeren. Er zijn geen aanwijzingen dat deze voorwaarden worden geschonden.
De laatste jaren is in toenemende mate zichtbaar dat moskeebesturen in Nederland ook een beroep doen op welgestelden uit de Golf-regio (bv. de Essalam moskee in Rotterdam). Deze welgestelden financieren moskeeën veelal als gevolg van de verplichte Zakat, één van de zuilen van de islam, die moslims aanspoort om een gedeelte van hun bezit weg te geven om een rechtvaardige verdeling van middelen te bereiken.
Risico’s van buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën
De risico’s van financiering vanuit het buitenland komen voort uit de individuele intentie die vreemde mogendheden of missieorganisaties kunnen hebben om geloofsgemeenschappengemeenschappen in Nederland te beïnvloeden zodat de door hun voorgestane beleving van het islamitische geloof verder verspreid kan worden. Risico’s kunnen er zijn voor de veiligheid (de beïnvloeding is gericht op haatzaaien, geweldsuitoefening, criminele praktijken of ondermijnt op een andere manier de Nederlandse rechtsstaat) en voor de integratie (de invloed wil kerk- of moskeebezoekers op het thuisland richten, keert hen af de Nederlandse samenleving of stimuleert praktijken die indruisen tegen Nederlandse normen, zoals discriminatie van vrouwen, huwelijk zonder voorafgaand burgerlijk huwelijk, gedwongen uithuwelijking).
Waar het gaat om moskeeën, zijn er zorgen over risico’s voor de veiligheid geweest inzake de verspreiding van het ultraorthodoxe salafisme door de Saoedische overheid en Saoedische islamitische organisaties. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft hier regelmatig aandacht aan besteed in de openbare publicaties zoals in ‘Radicale dawa in verandering ’. Graag verwijs ik u naar deze publicaties.
Zorgen over met name anti-integratieve risico’s zijn er geweest rondom de bouw van de Westermoskee door de Amsterdamse Milli Görüs en rondom de financiering van de Rotterdamse Essalam moskee door een sjeik uit de Verenigde Arabische Emiraten. Recent stonden ook organisaties gelieerd aan de Turkse Fetullah Gülen beweging in de aandacht. In antwoord op diverse vragen van uw Kamer is het kabinet op deze en vergelijkbare bezorgdheden ingegaan.
De financiële beïnvloeding kan de vorm aannemen van het éénmalig stellen van condities aan de bijdrage en/of het opeisen van permanente invloed, bijvoorbeeld in de vorm van een bestuurspositie of zeggenschap over de samenstelling van het bestuur. Overigens geldt hierbij dat de benoeming en ontslag van bestuursleden moeten verlopen volgens de daarvoor geldende regels, zoals vastgelegd in de statuten van de stichting die de moskee beheert.
Het risico dat een Nederlandse moskee onder buitenlandse invloed komt te staan is altijd aanwezig.
Het risico dient evenwel te worden bezien vanuit het perspectief dat iedere vorm van externe financiering het risico van invloed van een financier met zich meebrengt. Dit geldt ongeacht of het geld vanuit het binnen- of buitenland komt en ook ongeacht de (al dan niet) religieuze denominatie van de organisatie. Het risico moet ook niet overschat worden. Welgestelde islamitische buitenlandse financiers geven veelal uit liefdadigheid geld aan moskeeën (als Zakat) en zijn daarbij niet uit op het verkrijgen van invloed.
Mogelijke maatregelen tegen buitenlandse moskeefinanciering
Als gevolg van het beginsel van scheiding van kerk en staat in onze democratie is overheidsinmenging in kerkgenootschappen niet altijd mogelijk, noch wenselijk. De overheid kan vanwege dit beginsel, alsmede de vrijheid van godsdienst, in beginsel geen maatregelen nemen ten aanzien van de samenstelling van een moskeebestuur en de financiering van een moskee, ook als deze (gedeeltelijk) vanuit het buitenland plaatsvindt.
Soms zijn de risico’s lastig in te schatten omdat de organisatie een dubbel gezicht heeft: naar buiten toe stelt men zich gematigd en integratief op terwijl er achter de muren een ander verhaal speelt. Voor het herkennen van en omgaan met dergelijke façadepolitiek heb ik een wegwijzer ontwikkeld voor lokale overheden en maatschappelijke organisaties (zie bijlage). Aan de hand van geanonimiseerde casussen zijn handelingsperspectieven aangegeven. De wegwijzer is vooral gericht op actie vanuit lokale overheden zelf, zonder dat zij daarbij expertise op het gebied van salafisme hoeven te hebben. Voor aanvullende expertise kan men terecht bij externe kenniscentra. De wegwijzer zal beschikbaar zijn via het Kennis- en Adviescentrum Polarisatie en Radicalisering Nuansa (www.nuansa.nl).
Het is vooral de weerbaarheid van de Nederlandse moskeeën zelf die de risico’s van buitenlandse financiering kan beperken. Zowel binnen als buiten de moslimgemeenschappen wordt de afgelopen jaren kritisch gesproken over buitenlandse financiering en de daarmee gepaard gaande mogelijke invloed. Mede hierdoor is de trend zichtbaar dat moskeebesturen in Nederland weerbaarder worden tegen machtsovernames en invloeden van buitenaf. Er zijn moskeeën en koepelorganisaties die zich nadrukkelijk hebben uitgesproken tegen buitenlandse financiering of invloeden. Uiteraard kunnen in gevallen waarbij het vermoeden bestaat dat buitenlandse partijen via de financiering van moskeeën de Nederlandse wet overtreden, maatregelen tegen die buitenlandse financiers worden getroffen.
De Nederlandse overheid kent een goed systeem voor toezicht-, handhaving- en sanctiemogelijkheden. Zo zijn diverse instellingen verplicht ongebruikelijke transacties te melden aan de Financial Intelligence Unit Nederland. Ongeveer 270 instellingen staan als goed doel onder toezicht van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Daarnaast wordt er fiscaal toezicht op stichtingen uitgevoerd door de Belastingdienst en heeft het Openbaar Ministerie - naast de strafrechtelijke vervolgingstaak - ook nog een civielrechtelijke toezichtstaak met betrekking tot stichtingen. Voorts is het kabinet voornemens om dit jaar een wetsvoorstel inzake de publicatieplicht van financiële jaargegevens van stichtingen bij de Tweede Kamer in te dienen. Met dit wetsvoorstel wordt beoogd de financiële positie van stichtingen transparanter te maken. Ook de financiële situaties van moskeeën, die vaak onder het beheer van een stichting vallen, worden hiermee transparanter. Dit betekent eveneens dat het voor (buitenlandse) financiers lastiger wordt om heimelijk invloed te verwerven in een moskee.
Of maatregelen noodzakelijk en mogelijk zijn zal per geval bezien moeten worden door de eerdergenoemde instanties met toezicht- en handhavingtaken. Indien er sterke aanwijzingen zijn dat buitenlandse financiering van een moskee tot een dreiging voor de nationale veiligheid kan leiden, dan zal de AIVD onderzoek verrichten, wat bijvoorbeeld kan leiden tot vervolging door het Openbaar Ministerie.
DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES,
Mevrouw dr. G. ter Horst
Amsterdam
De moskee in Amsterdam is een voorbeeld van duistere zaken als het om het geld achter de bouw van een moskee gaat.
Toen in 2007 bekend werd dat de gemeente Amsterdam in 2005 bewust twee miljoen euro te veel had betaald voor de grond waarop de Westermoskee zou worden gebouwd, noemde wethouder Van Poelgeest (GroenLinks) deze constructie in een brief „in feite een lening”.Het teveel betaalde bedrag was nodig geweest om een financieringsprobleem bij de Turkse islamitische organisatie Milli Görüs op te lossen. Die moest daarover erfpacht betalen. Amsterdam wilde met deze financieringsconstructie voorkomen dat externe islamitische partijen geld in de moskee staken en daarmee zeggenschap zouden krijgen.
4 februari 2007
De Westermoskee in Amsterdam komt in handen van het ultraconservatieve Duitse hoofdkantoor van de Turks-islamitische organisatie Milli Görüs.Dat blijkt uit een geheim contract waarop KRO Reporter de hand heeft weten te leggen. Een jaar geleden gaf toenmalig minister van Justitie Piet Hein Donner het startsein voor bouw van de moskee, die een omstreden minaret van 42 meter moet krijgen.
Convenant
Om te voorkomen dat de moskee in de greep zou raken van de ultraconservatieve Duitse tak van Milli Görüs sloten het Amsterdamse stadsdeel De Baarsjes en de woningbouwvereniging Het Oosten afgelopen zomer een convenant met de moskeevereniging Aya Sofya, onderdeel van Milli Görüs Noord Nederland.In het convenant beloofde de moskeevereniging dat ze haar aandelen niet aan Milli Görüs in Duitsland zou overdragen. De moskee zou 'financieel, juridisch en mentaal' onafhankelijk blijven van het hoofdkantoor in Keulen. Maar het geheime contract dateert van negen maanden voor ondertekening van het convenant.
Rotterdam
Geld en invloed uit het buitenland en demonstraties en dreigementen
De droom van de Marokkaanse moslimgemeenschap in Rotterdam-Zuid voor een eigen groots gebedshuis lijkt in 1999 realiteit te worden als Mohammed bin Rashid Al Maktoum, een zeer conservatieve sjeik uit de Verenigde Arabische Emiraten, belooft 4 miljoen euro aan de financiering van de moskee bij te dragen.Anno 2009 lijken de totale kosten om de moskee te bouwen op rond de 7 miljoen euro uit te komen.
Leefbaar Rotterdam heeft er tijdens de bouw op gewezen dat de moskee mogelijk met geld uit dubieuze bronnen gefinancierd is. Een aantal gelovigen verzet zich tegen buitenlandse financiering van de moskee, meer specifiek tegen de financiering vanuit Dubai. Uiteindelijk kregen vijf van deze tegenstanders van buitenlandse invloed bij een hoog oplopend conflict een moskeeverbod opgelegd. Dit verbod had betrekking op het huidige gebedsgebouw van de geloofsgemeenschap.De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst deed onderzoek naar de financiering van de nieuwbouw van de moskee.Ook verlopen de contacten met de stichting, waarin de buitenlandse Al-Maktoum Foundation is vertegenwoordigd, moeizaam. Na de problemen staat er nu toch een moskee in Rotterdam.Het is gelijk de grootste moskee van Europa.En hiermee heeft een buitenlandse mogendheid toch invloed gekregen binnen de Nederlandse landsgrenzen.
De geldschieter van de bouw van de nieuwe Essalam-moskee in Rotterdam Zuid staat ter discussie. De sjeik uit Dubai, Hamdan bin Rashid al Maktoum, heeft het bestuur van de al jaren bestaande moskee voor de helft vervangen.Niet door Nederlandse moslims, maar door twee Arabieren uit Dubai en één uit Ierland. Dat meldt het Algemeen Dagblad op gezag van bronnen binnen de morrende Marokkaanse geloofsgemeenschap.
Bestudering van de website van de sjeik kan gemakkelijk tot de conclusie leiden dat hij een verlichte moslim is. Deze ‘true leader’ beschikt over ‘oneindige visie en vooruitziende blik’ en is volledig gericht op het welzijn van niet alleen Dubai, maar de hele mensheid. Aldus zijn site. Ook de homepage van de moskee geeft een geruststellend beeld, want het gebedshuis zal er zijn voor moslims en niet-moslims. Het Al Maktoum Islamic Centre Rotterdam, zoals de Essalaam-moskee op de site genoemd wordt, zal een bijdrage leveren aan de participatie van moslims in de Nederlandse maatschappij.
De gulle donateur uit Dubai blijkt echter goede contacten met de Taliban te hebben onderhouden. De Verenigde Arabische Emiraten (VAE), het land waar Dubai deel van uitmaakt, schonk bovendien geld aan het toenmalige fundamentalistische regime van Afghanistan. Niet uitgesloten is dat dit liefdadigheidsgeld is benut voor minder vreedzame doeleinden. Dit alles is althans de informatie die bij het ministerie van Buitenlandse Zaken bekend is over de sjeik, die minister van Financiën is van VAE en plaatsvervangend heerser.
Het probleem speelt echter niet alleen in Amsterdam en Rotterdam.Ook in Utrecht komt er geld uit het buitenland.In een rapport van de overheid staat te lezen:
Utrecht
In Utrecht zochten Marokkaanse moslims contact met financiers in de Arabische wereld en vonden Libië bereid om de activiteiten (waaronder onderwijs in het Arabisch) van een moskee te financieren. Rath e.a.
(1996) beschrijven de moeizame pogingen van deze Stichting De Moskee om bij de gemeente Utrecht een gebouw en financiën te verwerven. Door de aankoop en verbouwing van een kerkgebouw in Overvecht realiseerde de jdi begin 1983 een moskee, die tot op heden – mede door de geringe oppervlakte en slechte staat van andere gebedsruimten – geldt als ‘de’ moskee van Utrecht: de Umar Ibn al-Khattâb Moskee
aan de Winterboeidreef. De invloed van de Marokkaanse gemeenschap op de moskee is sinds een conflict binnen het bestuur beperkt: het bestuur werd overgenomen en wordt gedomineerd door Libiërs.
Uit Utrecht kwam het nieuws dat een verslaggever en een cameravrouw fysiek werden belaagd door een groep van vijftien mannen in de buurt van een moskee. Het journalistieke team was uitgezonden door de multiculturele omroep MTNL. Het geweld kwam van de zijde van bezoekers van de Omar-al-Faroekmoskee, die in de belangstelling staat omdat de bouw destijds is gefinancierd door de Libische leider Moammar Khadaffi. Het gaat overigens om de zelfde moskee, die zich in 2009 mocht verheugen op 100.000 euro subsidie voor een door PvdA-wethouder Rinda den Besten goedgekeurd experiment met gescheiden loketten, waar namens de overheid voorlichting werd gegeven over stadsvernieuwing. Moskeebestuurder Abdelmajid Khairoun hield zich eerst onbereikbaar voor de pers. Inmiddels heeft hij het geweld voor de deur van zijn moskee als ‘volstrekt onaanvaardbaar’ veroordeeld.
Het schijnt in de moslim gemeenschap een gewoonte te zijn om de broeders in het buitenland om geld te vragen voor de bouw van een moskee als we de berichten lezen.Men stuurt daarvoor vrijwilligers naar landen als Duitsland (zoals moskee Amsterdam), België en Frankrijk alwaar een omvangrijke Moslimgemeenschap woont.Ook zijn de moskee besturen goed op de hoogte van de belastingregels in ons land.
"Wat kunt u nog meer doen voor de moskee?"
ANBI-status
De Marokkaanse vereniging Masjid El-Feth is in het bezit van een ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling). Dat betekent dat u uw gift aan onze vereniging kunt aftrekken van de belasting indien u voldoet aan de voorwaarden van de belastingdienst. Voor meer informatie, bezoek de website van de belastingdienst.
"De moskee heeft momenteel een tekort aan vrijwilligers die gaan collecteren bij andere moskeeën. Bijna maandelijks gaan er vrijwilligers op pad om bij andere moskeeën in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland te collecteren voor de bouw. U kunt uw bijdrage leveren door u als vrijwilliger op te geven om te gaan collecteren of door contact te leggen met andere moskeeën om een afspraak voor een collecte te regelen. Voor verder informatie hierover kunt u zich wenden tot het bestuur van de moskee.
Met de inspanning van ons allen voor deze nobele zaak zal het eindresultaat, de bouw van een nieuwe moskee, spoedig met de wil van Allah zichtbaar worden."
Weet de Nederlandse overheid van deze praktijken
Ja,de Nederlandse overheid met in het bijzonder de AIVD en de Nationaal Coördinator Terrorisme bestrijding hebben er zelfs uitgebreide rapporten over geschreven.Ook het Sociaal Cultureel planbureau schreef een rapport over de Nederlandse situatie.De AIVD meldt in haar jaarverslag 2010 het navolgende:
Jaarverslag 2010 AIVD
Migranten als doelwit van buitenlandse inlichtingendiensten
Het is de AIVD in 2010 gebleken dat onverminderd aandacht uit het buitenland bestaat voor diverse migrantengemeenschappen in Nederland. Deze aandacht blijkt niet alleen uit openlijke beïnvloedingspogingen, maar tevens uit de heimelijke wijze waarop buitenlandse overheden de desbetreffende gemeenschappen proberen in kaart te brengen en trachten invloed op ze uit te oefenen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door (oppositionele) politieke activiteiten nauwlettend in de gaten te houden en politiek actieve individuen tegen te werken. De AIVD informeert zo veel mogelijk belanghebbenden en samenwerkingspartners over dergelijke activiteiten om te voorkomen dat de rechten van Nederlandse ingezetenen worden aangetast.
